Η οργανωτική δομή της Valco βασίζεται συνειδητά σε ένα αποκλίνον μοντέλο οργάνωσης, το οποίο αποκαλούμε Μοντέλο Λακέ™. Δεν είναι αστείο, αλλά μια συνεπής και θεωρητικά ριζοσπαστική προσέγγιση στη συμπεριφορά των οργανισμών.

Οι ειδικοί είναι το πρόβλημα – και οι σύμβουλοι

Η αφετηρία μας είναι απλή: Τα προβλήματα των περισσότερων εταιρειών ξεκινούν από το γεγονός ότι έχουν πάρα πολλούς ειδικούς.

Οι ειδικοί είναι επικίνδυνοι, καθώς φέρουν μαζί τους τις “καλύτερες πρακτικές”. Κατά τη γνώμη τους, τα πράγματα πρέπει να γίνονται “σωστά”, ενώ κατά τη δική μας γνώμη πρέπει να γίνονται πρώτα, και μετά να σκεφτόμαστε τι κάναμε.

Οι πιο επικίνδυνοι είναι οι σύμβουλοι. Ιδιαίτερα εκείνοι που φορούν γραβάτα στη δουλειά.

Αυτοί διαδίδουν κακές πρακτικές που έχουν μάθει σε εταιρείες και πανεπιστήμια και προσπαθούν να τις εφαρμόσουν με τον ίδιο τρόπο σε κάθε εταιρεία.

Ο απώτερος στόχος του συμβούλου είναι η ομοιομορφία: να κάνει όλες τις οργανώσεις, τις διαδικασίες και τους ανθρώπους εναλλάξιμους. Γιατί δεν ξέρει να κάνει τίποτα άλλο.

Αποτέλεσμα: ένας κόσμος γεμάτος εταιρείες που φαίνονται, ακούγονται και αισθάνονται το ίδιο – και γι' αυτό ακριβώς είναι όλες εξίσου μίζερες. Εκτός από τη Valco.

Λακές: μονάδα μάθησης

Το Μοντέλο Λακέ είναι η κορύφωση της ευφυΐας και βασίζεται στη συνειδητά κατασκευασμένη απειρία.

Η βασική του μονάδα δεν είναι ο ειδικός, αλλά ο λακές – ένα άτομο του οποίου η κύρια ικανότητα είναι η δυνατότητα να προσπαθεί οτιδήποτε, χωρίς να καταλαβαίνει ακόμα τίποτα.

Ο λακές είναι καθαρός πίνακας. Δεν έχει μεθόδους, προκαταλήψεις ή καν σαφή αντίληψη για το τι κάνει. Γι' αυτό είναι επικίνδυνα αποτελεσματικός. Λειτουργεί, αποτυγχάνει και μαθαίνει – συνήθως με αυτή τη σειρά.

Χωρίς πρότυπα και δεσμά ειδικότητας, οι λακέδες προσαρμόζονται στην κατάσταση όπως το νερό στο δοχείο: ανάλογα με την ανάγκη ακόμα και σε θρησκευτική αίρεση ή παραστρατιωτική μονάδα για τους πολέμους των εταιρειών της Αποκάλυψης.

Η φιλοσοφία του λακέ και η θεωρητική βάση

Το Μοντέλο Λακέ βασίζεται σε μια απλή λογική διαχείρισης: αν όλοι κάνουν μόνο αυτό που ξέρουν, τίποτα νέο δεν θα συμβεί ποτέ.

Η θεωρητική καρδιά του Μοντέλου Λακέ βασίζεται στην έννοια της επαγγελματικής πλαστικότητας – την ψυχολογική ικανότητα του ατόμου να επεκτείνεται σε ένα έργο για το οποίο δεν έχει καμία επάρκεια.

Με άλλα λόγια: όσο λιγότερα ξέρεις, τόσο περισσότερα μαθαίνεις, και όσο περισσότερη αβεβαιότητα, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να ανακαλύψεις κατά λάθος κάτι που κανείς δεν είχε σκοπό.

Γι' αυτό δίνουμε στους ανθρώπους καθήκοντα που δεν έχουν κάνει ποτέ. Ο λακές της εξυπηρέτησης πελατών μπορεί ξαφνικά να γίνει λακές πωλήσεων, και ο Hannes της συντήρησης μπορεί να χρειαστεί να αναλάβει ανάπτυξη προϊόντων στην Κίνα στα κινέζικα. Αυτό δεν είναι χάος. Αυτό είναι μάθηση – κακώς διοικούμενη και τυχαία, αλλά μάθηση παρ' όλα αυτά.

Αν κάποιος πετύχει, καταγράφεται ως διαδικασία.
Αν κάποιος αποτύχει, καταγράφεται ως ιστορία.
Και τα δύο είναι πολύτιμα, αλλά μόνο το ένα καταλήγει στο ενημερωτικό δελτίο.

Η εξειδίκευση επιτρέπεται – αλλά είναι άχρηστη

Φυσικά, σε μια διεθνή οργανωτική δομή ειδικών όπως η Valco, πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι με εξειδίκευση. Κάποιος ξέρει να κωδικοποιεί, άλλος είναι μάγος του ήχου και ο υπογράφων είναι απίστευτος εραστής.

Αυτό όμως δεν αλλάζει τίποτα. Η λακεία δεν είναι επάγγελμα, αλλά υπαρξιακή κατάσταση.

Η προηγούμενη γνώση είναι κυρίως θόρυβος στο παρασκήνιο, που καλύπτει το ουσιώδες: την ικανότητα να αντιδράς σε αυτό που συμβαίνει, όταν κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει.

Αυτό εξασφαλίζει ότι κανείς δεν προλαβαίνει να ριζώσει στη ζώνη άνεσής του και η δουλειά διατηρεί μια υγιή δόση συνεχούς πανικού και απελπισίας.

Αυτή η απελπισία είναι το κύριο καύσιμο για την καινοτομία: η στιγμή πριν την κατάρρευση είναι συχνά εκείνη που γεννιέται κάτι που ξαφνικά λειτουργεί. Ή δεν λειτουργεί, οπότε μαθαίνουμε κάτι νέο.

Ηγεσία στο Μοντέλο Λακέ

Το πιο σημαντικό καθήκον του ηγέτη είναι να αντέχει το γεγονός ότι όλα είναι συνεχώς, ας πούμε, χάλια.

Λίγο σαν τον σκύλο στο κόμικ του KC Green που έγινε meme στη μέση της φωτιάς – εκτός από το ότι ο σκύλος είναι ήρεμος, γιατί καταλαβαίνει ότι αυτό είναι φυσιολογική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Στην καρδιά της φιλοσοφίας ηγεσίας του Μοντέλου Λακέ βρίσκεται η ιδέα ότι στη Valco δεν θέλουμε πραγματικά να ηγηθούμε ή να καθοδηγήσουμε.

Οι λακέδες καθοδηγούνται σε καταστάσεις όπου οι άνθρωποι οδηγούνται για εκτέλεση ή αναγκάζονται να εξορύξουν αλάτι από το βράχο. Συνήθως δεν κάνουμε κανένα από τα δύο, οπότε αυτή η εταιρεία δεν καθοδηγείται πραγματικά με την κυριολεκτική έννοια της λέξης.

Καθοδήγηση χρειάζεται όταν γύρω υπάρχουν άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν τι κάνουν ή πρέπει να κάνουν κάτι παράλογα χαζό.  Λίγο σαν τη δημόσια διοίκηση. Εμείς δεν προσλαμβάνουμε χαζούς ανθρώπους.

Στη Valco υποθέτουμε ότι οι άνθρωποι μπορούν να επιδιώξουν μόνοι τους έναν κοινό στόχο, ακόμα κι αν κανείς δεν είναι σίγουρος ποιος ακριβώς είναι.

Ο ρόλος του ηγέτη δεν είναι να διατάζει αλλά να υπάρχει. Ως φυσική και πνευματική οντότητα που απαντά σε ερωτήσεις και λειτουργεί ως πηγή απεριόριστης γνώσης, σοφίας και απόλυτης σαφήνειας. Είναι εύκολο να κάνεις μια εταιρεία να λειτουργεί επιτυχώς, όταν απλά ακτινοβολείς το φως της λογικής γύρω σου.

Όποιος δεν μπορεί να το κάνει αυτό, ας πάει να δουλέψει στο δήμο.

Αν ο ηγέτης δεν είναι διαθέσιμος, αλλά για παράδειγμα σε ταξίδι μέθης στη Νότια Αμερική το μοντέλο δεν σταματά. Οι λακέδες καταφεύγουν τότε στη μάθηση από ομοτίμους και στη σιωπηλή διάδοση της γνώσης, δηλαδή στο ότι κάποιος θυμάται κάποτε να έχει ακούσει κάτι που ίσως σχετίζεται με το θέμα.

Έτσι η γνώση κυκλοφορεί οργανικά και οι αποφάσεις λαμβάνονται σε μια συλλογική ομίχλη, που έχει αποδειχθεί εκπληκτικά αποτελεσματική.

Επίλογος

Το Μοντέλο Λακέ δεν ταιριάζει σε όλους, αλλά λειτουργεί για εμάς, γιατί μας αναγκάζει να σκεφτόμαστε και να πράττουμε ταυτόχρονα. Μας εμποδίζει να είμαστε υπερβολικά σίγουροι για οτιδήποτε και εξασφαλίζει ότι δεν θα δημιουργηθεί κατά λάθος γραφειοκρατία ή άκαμπτα πρότυπα.

Ειλικρινά, λειτουργεί επίσης γιατί δεν ξέρουμε ή δεν μας νοιάζει κάτι άλλο.  Η Valco από την αρχή ιδρύθηκε κυρίως ως αστείο – και παράλληλα κατά λάθος ως εταιρεία που θα κατακτήσει τον κόσμο. Το χάος είναι στρατηγική, το λάθος είναι μάθηση, και το γέλιο είναι το μόνο σύστημα διαχείρισης που έχουμε σε χρήση.

Και όταν κάποιος αναπόφευκτα ρωτήσει: “Αν είστε τόσο σπουδαίοι, γιατί δεν είστε μεγαλύτερη εταιρεία;”

Η απάντηση είναι απλή: αγοράστε περισσότερα ακουστικά.